Tüm dünyada meydana gelen enerji ve petrol arzı sıkıntısı ve arz talep dengesizliği fiyatların artmasına sebep olduğu gibi ülkelerin ulusal bir sorunu olarak gündemin ilk sıralarına yerleşmiştir. Baktığımızda Türkiye’nin toplam kurulu gücünün 100.000 MW düzeyinde olduğu görülmektedir.
Bu husus göz önüne alındığında mevcut arz talep dengesini yerli enerji kaynakları ile tamamen karşılayabilmek mümkün görülmemektedir. Zira doğalgaz enerji santrallerinin bu oranın % 35’lik, termik santrallerin ise %13 gibi önemli bir kısmını karşılıyor olması ve doğalgaz ve bir kısım kömür tedarikinin ithal olarak temin edilmesi yani dışa bağımlı olması, maliyetlerin artmasına ve dolayısıyla enerji satış birim fiyatlarının artmasına neden olmaktadır.
Enerjide toplam kurulu gücün %48 gibi önemli bir oranı dışa bağımlı olduğu düşünüldüğünde, bunun yanı sıra döviz fiyatlarında meydana gelen dalgalanmalar ve anormal yükselişler enerji arzında fiyatların yükselmesine ve dolayısıyla vatandaşa yansıyan perakende satış fiyatlarının artması neticesinde önemli bir sorun haline gelmiştir.
Ülkemizde de özellikle enerji dağıtım işi özel sektör eliyle yapıldığı için enerji maliyetleri ve dağıtım şirketlerinin kar oranları ve enerji satış birim fiyatları konusunda yeni bir güncelleme yapılıp yapılamayacağı hususu toplumda merak edilmekte ve dikkatle izlenmektedir. Bu konuda geçen hafta bir gelişme yaşandı ve 11.02.2022 tarihinde Enerji ve tabii kaynaklar bakanı Sayın Fatih Dönmez başkanlığında Ankara’da bir toplantı yapıldı. 21 elektrik dağıtım şirketi üst düzey yöneticilerinin katıldığı toplantıda tüm bu sorunlar ele alındı.
Enerji maliyet ve satış birim fiyatları, yatırımlar ve kriz yönetimi konularının görüşüldüğü bu toplantıda önemli kararların alındığını düşünmekteyim. Umarım perakende satış fiyatlarının düşürülmesi veya uygulama noktasında yeni bir düzenleme yapılması konusunda ilerleyen zamanlarda olumlu bir gelişme olacaktır.
Tüm bu sorunların azaltılması ve girdi maliyetlerinin düşürülmesi için yenilenebilir enerji kaynaklarının sayılarının arttırılması, elektrik enerjisinin rüzgar ve güneş sistemlerinden yararlanılarak üretilmesi ve dışa bağımlılığı azaltması konusunda ülkemizde de yeşil enerji kullanımı, üretimi ve satışı konularında yatırımcıları teşvik etmek ve bürokrasiyi azaltarak enerji tedarikinde dışa bağımlılığı azaltmak bu noktada çok önemlidir. Özellikle güneş enerji sistemleri kurulumu artık daha kolay ve enerji üretimi ve satışı, bir mesken tarifesine kadar düşürülmüştür.
25.12.2022 tarihli resmi gazetede bir değişiklik maddesi ile meskenlerde güneş enerjisi üretimi ve satışı 25 kw’ya çıkartılarak lisanssız enerji üretimin yapılıp satılması kolaylaştırılmıştır.
Ayrıca sanayi ve OSB’lerde enerji üretim ve satışı ile ilgili lisans yönetmenliği düzenlenmesi ile sınır 5 mw seviyesine arttırılmış olup 5 mw’a kadar lisanssız enerji üretimi ve satışının önü açılmıştır. Enerji maliyetlerinin tedarik zincirinin önemli bir halkası olduğu düşünüldüğünde, tüm sanayi ve ticari mallarda üretim maliyetlerinin önemli bir kalemi olduğu bir gerçektir. Dolayısıyla yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmenin maliyetleri düşürmesi ve bir kazanç haline gelmesi avantajını kullanmamız gerekmektedir.
Güven GÜNSAN